تاریخ دقیق جشن فروردینگان در تقویم شمسی برابر است با :
روز شنبه ۱۹ فروردین سال ۱۴۰۲
تاریخ دقیق جشن فروردینگان در تقویم قمری برابر است با :
روز شنبه ۱۷ رمضان سال ۱۴۴۴
تاریخ دقیق جشن فروردینگان در تقویم میلادی برابر است با :
روز شنبه ۸ آوریل سال ۲۰۲۳
روز نوزدهم هر ماه «فروردین» نام دارد و نوزدهم فروردین جشنی برگزار میشد، به نام «فروردینگان» که به آن «فرودگ» نیز میگویند. فروردین به معنای فروهرها و ماه فروردین ماه فروهرها و این جشن در بزرگداشت فروهرهاست.
میدانیم در آیین مزدیسنی وقتی نام ماه و روز با هم موافق میافتد آن روز را جشن میگیرند. روز نوزدهم فروردین ماه که فروردین روز نام دارد از جمله آن است و آن را جشن فروردینگان یا فروردگان میگویند. این جشن نیز همان طور که از اسمش پیداست به فره وهر درگذشتگان پاک تعلق دارد و به یاد روان آنان میباشد.
زرتشتیان عموما از بزرگ و کوچک در این روز به پرستشگاه میروند، اوستا میخوانند و به عبادت خدا میپردازند و برای شادی روان درگذشتگان جهت ساختمانهای همگانی و رفع احتیاج نیازمندان با دادن پول یا مساعدتهای دیگر اقدام لازم را به عمل میآورند.
نظیر این جشن در ادیان دیگر نیز وجود دارد و آنرا جشن اموات میگویند. در نزد هندوان ستایش نیاکان (pitara) شبیه فروردینگان ایرانی میباشد.
رمی ها نیز ارواح مردگان را به اسم مانس، پروردگارانی تصور کرده و فدیه تقدیم آنها مینمودند و عقیده داشتند روح پس از به خاک سپردن بدن به یک مقام بلند میرسد.
و هر چند آرامگاه آنان در زمین است ولی قادر است در روی زمین نفوذ و تسلطی داشته باشد و به واسطه فدیه و قربانی، توجه او را از عالم زبرین به سوی خود میکشیدند.
ماه فوریه در قبرستانها عیدی برای مردگان میگرفتند و نیاز مینمودند. در جشن فروردینگان پارسیان هند به آرامگاه میروند و در معبد آنجا چوب صندل بخور میدهند.
جشن فروردگان شبیه است به عید. (taussaint) نزد عیسویان کاتولیک، اول ماه نوامبر عید اموات شمرده میشود. در آن روز از درگذشتگان یاد نموده و مزار آنان را با گل میآرایند.
زرتشتیان ایران در جشن فروردگان به آرام گاه درگذشتگان میروند و اوستا میخوانند و احسان و انفاق میکنند و بوهای خوش به آتش مینهند.
و هفت جور میوه خشک از قبیل خرما، انجیر، سنجد، کشمش و غیره- که در اصطلاح «لرک» نام دارد- تهیه میبینند و موبد بر آنها اوستا میخواند و پس از خواندن اوستا که در واقع تبرک میشود بین مردم تقسیم میکنند.
علاوه بر لرک «میزد» نیز برای انجام مراسم آماده میشود. «میزد» عبارت است از میوههای تر و خوراکیهایی است که برای تشریفات آفرینگان گذارده میشود.
در این روز نان مقدس هم که «درون» نام دارد (در اوستا دره ئونه) میآورند و به مردم میدهند و علاوه بر این نان دیگری که از روغن کنجد درست میشود و نان گرد است و به «سورک» معروف است آماده مینمایند.
«سورک» مانند نان روغنی است که مسلمانان در جمعه آخر سال درست میکنند و مخصوصا در قبرستان میبرند و به مردم میدهند. در این روز معمولا قسمتی از فروردین یشت و همچنین نمازهای دیگر را که به آفرینگان اردا فروش یا فروردینگان و آفرین بزرگان معروف است میسرایند.
در این جا لازم است یاد آور شویم موبدان و سایر زرتشتیان پیش از خواندن آفرینگان یا قسمتهای دیگر اوستا آداب طهارت به جا میآورند یعنی وضو میگیرند و دست و صورت میشویند که در پهلوی «پادیاب» گفته میشود.