تاریخ دقیق روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی در تقویم شمسی برابر است با :
روز پنجشنبه ۸ تیر سال ۱۴۰۲
تاریخ دقیق روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی در تقویم قمری برابر است با :
روز پنجشنبه ۱۰ ذی الحجه سال ۱۴۴۴
تاریخ دقیق روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی در تقویم میلادی برابر است با :
روز پنجشنبه ۲۹ ژوئن سال ۲۰۲۳
هشتم تیر مصادف با سال روز بمباران شیمیایی سردشت و روز مبارزه با سلاح های شیمیایی و میکروبی است. در این تاریخ هواپیما‌های عراقی، شهر سردشت را بمباران کرده و هزاران زن و کودک را گرفتار گاز‌های شیمیایی کشنده کردند.
تاریخچه روز مبارزه با سلاح های شیمیایی
آنچه در زیر مطالعه خواهید کرد، مروری بر تاریخ استفاده رژیم عراق از این سلاح‌ها در طول جنگ تحمیلی است.
حملات شیمیایی ارتش بعث در سال‌های ۱۳۶۰ و ۶۱ که مقارن با عملیات‌های پیاپی رزمندگان اسلام بود گسترش یافت. در سال ۱۳۶۰ عراق ۶ بار از این سلاح مرگبار و غیرانسانی استفاده کرد؛ حملات باز در همان منطقه (جبهه‌های جنوب) و از همان نوع تاول‌زا بود. این بار ۱۰۱ نفر به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۵ عراق در مناطق شلمچه، سردشت، خوزستان، بصره، کردستان، دیاله و ایلام ۴۳ بار از سلاح شیمیایی استفاده کرد؛ این حملات ۹۴۴۰ مصدوم ۴۴۲ شهید این به جا گذاشت.
تاریخچه روز مبارزه با سلاح های شیمیایی
آنچه در زیر مطالعه خواهید کرد، مروری بر تاریخ استفاده رژیم عراق از این سلاح‌ها در طول جنگ تحمیلی است.
حملات شیمیایی ارتش بعث در سال‌های ۱۳۶۰ و ۶۱ که مقارن با عملیات‌های پیاپی رزمندگان اسلام بود گسترش یافت. در سال ۱۳۶۰ عراق ۶ بار از این سلاح مرگبار و غیرانسانی استفاده کرد؛ حملات باز در همان منطقه (جبهه‌های جنوب) و از همان نوع تاول‌زا بود. این بار ۱۰۱ نفر به شهادت رسیدند.
در سال ۱۳۶۵ عراق در مناطق شلمچه، سردشت، خوزستان، بصره، کردستان، دیاله و ایلام ۴۳ بار از سلاح شیمیایی استفاده کرد؛ این حملات ۹۴۴۰ مصدوم ۴۴۲ شهید این به جا گذاشت.
کنفرانس خلع سلاح ژنو
در سال ۱۹۲۵ در کنفرانس خلع سلاح ژنو، عهدنامه‌های (پروتکل منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک) به تصویب ۴۰ کشور جهان رسید؛ مشکل عمده در پروتکل ژنو این بود که هیچ اشاره‌ای به ممنوعیت ساخت، تولید، ذخیره‌سازی، آزمایش، نقل و انتقال و خرید و فروش سلاح‌ها نشده بود. به همین دلیل در کمتر از دو دهه پس از تصویب این قانون، جهان شاهد کاربرد وسیع‌تر این سلاح‌ها در جنگ جهانی دوم و پس از آن بود.
پس از آن کنوانسیون ۱۹۷۲ ژنو، مبنی بر ممانعت از توسعه، تولید و ذخیره‌سازی سلاح‌های باکتریولوژیک (بیولوژیک) و توکسینی (سمی) و کاربرد آن‌ها مطرح گردید. کشورهای شرکت کننده در این کنوانسیون متعهد شدند که عوامل بیولوژیک جنگی خود را نابود کرده و یا همه آن‌ها را برای مقاصد صلح‌جویانه، تغییر کاربری دهند؛ البته این کنوانسیون در سال‌های بعد، به دفعات، حول محورهای فوق و پروتکل الحاقی، بازنگری و بررسی شد.
با این حال، تولید و بکارگیری سلاح‌های شیمیایی و میکروبی در چند دهه اخیر، از سوی کسانی که خود مدعی خلع این سلاح‌ها هستند، همچنان ادامه داشته و قربانیان اصلی این سلاح، مردم بی‌دفاع هستند.
تعریف روز مبارزه با سلاح های شیمیایی
از سلاح‌های شیمیایی که روی اعصاب اثر می‌گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفاده شده‌است. سلاح‌های شیمیایی بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می‌گذارند، به ۳ دسته تقسیم‌بندی می‌شوند.
دسته ی اول:
دسته دوم: اثرات خود را روی پوست به جا می‌گذارند و شامل HD (گاز خردل گوگرد)، HN (خردل نیتروژن)، L و CX هستند. سلاح‌های شیمیایی که روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می‌کنند، ماندگاری فراوانی در محیط دارند. این مواد روی چشم‌ها، پوشش مخاطی، ریه‌ها، پوست و اجزای خون اثر گذاشته و اگر از طریق تنفس وارد ریه‌ها شوند، بر شدت تنفس اثرات منفی می‌گذارند همچنین اگر توسط غذا بلعیده شوند، سبب اسهال و استفراغ می‌شوند.
خردل‌ها جزء این دسته هستند و به خاطر خواص فیزیکی‌شان، مقاومت و ماندگاری بسیار زیادی در سرما و دما‌های معتدل دارند. اگر دو دقیقه از تماس یک قطره خردل با پوست بگذرد، صدمات جبران‌ناپذیری به این عضو وارد می‌شود.
CX نیز جزء این گروه است؛ پودری کریستالی شکل که در دما‌های ۳۹ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد ذوب شده و در دمای ۱۲۹ درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید. این ماده را با افزودن موادی خاص، در دمای اتاق به حالت مایع در می‌آورند. CX دارای بوی بسیار نامطبوعی است؛ در غلظت‌های کم باعث سوزش شدید چشم شده اما در غلظت‌های بالا به پوست حمله کرده و چند میلی‌گرم آن سبب درد و سوزش زیاد و زخم‌های بد می‌شود. برای پیشگیری از اثر این مواد سربازان باید به لباس‌ها و ماسک‌های حفاظتی مجهز باشند.
دسته سوم: این مواد به شدت به بافت ریه آسیب می‌رسانند. فسفوژن که خطرناک‌ترین عضو این گروه است، برای اولین بار در سال ۱۹۱۵ استفاده شد. این ماده گازی بی‌رنگ بوده که در دمای ۲/۸ درجه سانتی‌گراد جوش می‌آید؛ بنابراین بسیار فرار و ناماندگار است. ولی چون غلظت بخار آن ۴/۳ برابر هواست، به مدت طولانی در گودال‌ها و دیگر مناطق پست زمین باقی خواهد ماند. غلظت زیاد آن پس از چند ساعت سبب مرگ شده و در غلظت‌های کم سرفه، اختناق، احساس تنگی قفسه سینه، حالت تهوع و سردرد و … ایجاد می‌شود. در این گروه گاز‌های بی رنگ CG و DP، کلرین (CL) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند.
