تاریخ دقیق روز بزرگداشت کوروش در تقویم شمسی برابر است با :
روز یکشنبه ۷ آبان سال ۱۴۰۲
تاریخ دقیق روز بزرگداشت کوروش در تقویم قمری برابر است با :
روز یکشنبه ۱۳ ربیع الثانی سال ۱۴۴۵
تاریخ دقیق روز بزرگداشت کوروش در تقویم میلادی برابر است با :
روز یکشنبه ۲۹ اکتبر سال ۲۰۲۳
روز هفتم آبان ماه (۲۹ اکتبر) مصادف با روز بزرگداشت کوروش کبیر، موسس و نخستین پادشاه هخامنشیان است. در این روز دوستداران کوروش به جهت زنده نگه داشتن یاد و نام این پادشاه بزرگ منش در پاسارگاد، آرامگاه کوروش جمع می شوند. از او سخنان گهرباری در منشور کوروش نیز به جا مانده است.
کوروش پادشاهی نیک منش و صلح طلب بود. او کسی بود که در اوج قدرت، معنای راستین حقوق بشر را به جهانیان نشان داد. او فردی بسیار عادل و محترم بود و همین موضوع موجب شد که نام کوروش زبانزد همه ملت‌ها شود.
کوروش دوم بنیان گذار حکومت هخامنشیان در ایران است. هرودت، پدر علم تاریخ معتقد است که کوروش اصل و نسبی شاهانه داشته و حاصل ازدواج کمبوجیه یکم و ماندانا بوده است. نام کوروش در منابع مختلف به شکل‌های مختلف نوشته شده است. در سنگ نبشته‌های هخامنشی به صورت کورو یا کوروش ذکر شده است. در منبع ایلامی‌ها، کوراش و در اروپا به سایروس یا سیروس خوانده می‌شود. او در چهل سالگی شاه شد و با کاساندان، شاهزاده هخامنشی ازدواج کرد و صاحب دو پسر به نام‌های بردیا و کمبوجیه دوم و سه دختر به نام‌های آتوسا، آرتیستونه و رکسانا شدند. پس از مرگ کوروش در سال ۵۳۰ قبل از میلاد، پسرش کمبوجیه دوم با کشتن برادرش بردیا به حکومت رسید.
روز کوروش مصادف با ۷ آبان (۲۹ اکتبر) است. او به مدت سی سال در سال‌های ۵۲۹ تا ۵۵۹ پیش از میلاد بر نواحی گسترده‌ای از آسیا حکومت می‌کرد.
در تاریخ ۷ آبان ۵۳۹ قبل از میلاد کوروش اولین پادشاه هخامنشی به شهر بابل می‌رود و یهودیانی که اسیر شده بودند را آزاد می‌کند. این روز زادروز کوروش نمی‌باشد و به دلیل گرامیداشت کوروش به نام این پادشاه هخامنشی نامگذاری شده است. در چنین روزی مردم بابل گمان می‌کردند که با ورود کوروش و سپاهیانش با کشتار و غارت رو به رو خواهند شد اما با فرمان آزادی و برابری او متوجه شدند موضوع به شکل دیگری است. این فرمان در سال ۱۹۷۱ از سوی سازمان ملل متحد به عنوان نخستین منشور آزادی مردم در جهان شناخته شد. کوروش هرگز کشورهای شکست خورده را وادار به تبعیت نمی‌کرد. آنان می‌توانستند آزادانه فرمانروای خود را انتخاب کنند. کوروش پس از تسخیر بابل ادیان بومی را آزاد اعلام کرد و مردوک بزرگترین خدای بابل را به رسمیت شناخت. او هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت.
منشور یا استوانه کوروش لوحی از گل پخته رس است که در سال ۵۳۸ پیش از میلاد به فرمان کوروش کبیر نوشته شده است. نیمه اول این لوح از زبان رویدادنگاران بابلی است و در نیمه دوم آن سخنان و دستورهای کوروش به خط میخی و زبان بابلی نو نوشته شده است. این منشور شامل ۴۵ خط می‌باشد که حدود ۲۰ سطر از آن کاملاً شکسته شده است. متن این استوانه حاوی روایتی از فتح بابل توسط کوروش است و با گفتاری از مردوک ایزد بابلی آغاز می‌شود.
در روز ۷ آبان ماه علاقه مندان به کوروش بزرگ و تاریخ و تمدن باشکوه ایران برای پاسداشت فرهنگ ایرانی به مقبره کوروش در پاسارگاد می‌روند تا یاد و نام این پادشاه را گرامی بدارند.
آرامگاه مؤسس سلسله هخامنشیان در فاصله یک کیلومتری جنوب غربی پاسارگاد قرار دارد. قسمت‌های پایینی مقبره از سنگ‌هایی به شکل مربع بریده تشکیل شده است. بالای آرامگاه یک اتاق سنگی قرار دارد که دارای یک سقف و یک در است. در داخل این اتاق یک تابوت طلایی قرار داشت که پیکر کوروش را داخل آن گذاشته بودند. این آرامگاه پس از خرابی‌های بسیار دو بار در سال‌های ۱۳۵۰ و سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷ شمسی بازسازی شد. این مرمت توسط علی سامی، رئیس وقت مؤسسه باستان شناسی تخت جمشید انجام شد.
